Skip links

Psychomotorisch therapeut

De psychomotoriek is een discipline die nog al te vaak miskend is bij het grote publiek. Toch kun je als psychomotorisch therapeut een belangrijke rol spelen. Je ondersteunt namelijk de algemene ontwikkeling van de persoon, via preventie, zorg en therapie. Is deze job iets voor jou? In dit artikel kom je alles te weten over dit waardevolle beroep, dat écht voldoening schenkt.

Omschrijving

Als psychomotorisch therapeut ben je expert in psychomotorische aandoeningen en plaats je lichaam en geest op dezelfde golflengte, aan de hand van een psychomotorische therapie op maat van je patiënt. Je behandeling verlicht of verhelpt de aandoening en ondersteunt de integratie van de begunstigde in de samenleving. Je grijpt daarvoor terug naar uiteenlopende technieken, zoals lichaamsexpressie, bewegingsagogie, coördinatie- en ritme-activiteiten of ludieke spellen. 

De methodes die je aanwendt, kaderen binnen de “therapeutische zorg”, bestemd voor personen met neurologische ontwikkelingsstoornissen die het gevolg zijn van een disfunctionele cognitieve of affectieve ontwikkeling, soms al op vroege leeftijd. 

Je bent ook actief op educatief en academisch vlak, en staat rechtstreeks in contact met andere professionals in de psycho-medisch-sociale sector. Je observeert de patiënten, evalueert hun psychomotoriek en stelt verslagen op ter ondersteuning van je team, terwijl je je expertise ten dienste stelt van de behoeften van de zuigelingen, kinderen, volwassenen en senioren met wie je in contact komt. 

Actiegebied 

De psychomotoriek omvat uiteenlopende toepassingsgebieden, gaande van opsporing en preventie tot de behandeling van psychomotorische stoornissen. Wanneer je je als psychomotorisch therapeut tot jonge kinderen richt, krijgt je job een educatieve invulling. Je kunt streven naar sociale integratie of het leerproces op school ondersteunen. Daarbij kies je voor een methode die de ontwikkeling van het kind in zijn sociale omgeving ten goede komt, via een hernieuwde lichaamsbeleving. Je kunt teruggrijpen naar verschillende tools en methodes, van spel tot relaxatie enz. 

Wat zijn mijn voornaamste taken als psychomotorisch therapeut? 

Als psychomotorisch therapeut is het jouw taak om de psychomotorische vaardigheden van je patiënten – van zuigelingen tot senioren – te evalueren en inzicht te verwerven in de oorzaak van hun problemen. Eenmaal je de oorzaak hebt blootgelegd, ga je over tot therapie en werk je met hen naar meer welzijn toe of zelfs het herstel van de gedragsstoornis of handicap, indien dat mogelijk blijkt. 

Je kunt zowel individuele als collectieve sessies opzetten, in functie van de sector waarin je werkt. 

Je staat dus in voor de volgende taken:

  • Je buigt je over de verbale en non-verbale communicatie van de patiënt. 
  • Je evalueert de psychomotorische vaardigheden van de patiënt. 
  • Je brengt de behoeften/verwachtingen in kaart. 
  • Je draagt bij aan informatieve activiteiten. 
  • Je draagt bij aan onderzoeksactiviteiten. 
  • Je raadpleegt het medisch dossier. 
  • Je observeert en evalueert de vaardigheden en problemen. 
  • Je stelt doelstellingen voorop en bepaalt welke behandelingsmiddelen aangewezen zijn. 
  • Je stippelt een behandelingstraject uit. 
  • Je stuurt de behandeling bij indien nodig. 
  • Je voert administratieve taken uit. 

Jouw aandachtsgebieden: 

De onderstaande lijst met aandachtspunten en stoornissen schetst een beter beeld van de aspecten waar je als psychomotorisch therapeut mee geconfronteerd wordt: 

  • Psychomotorische ontwikkeling 
  • Psychomotorische en sensomotorische stimulering in de vroege interacties, de psychomotorische stoornissen die gepaard gaan met een motorische of neuromotorische achterstand (ontwikkelingsachterstand en problemen met spierspanning en lichaamshouding); 
  • Psychomotorische stoornissen als gevolg van een verstoord lichaamsschema, een verstoorde lateralisatie, een verstoorde ruimtelijke oriëntatie en tijdsperceptie enz. 
  • Psychomotorische dissociatie 
  • Controle over emoties en spierspanning 
  • Stoornissen als gevolg van psychomotorische remmingen of instabiliteit 
  • Gedrags- of persoonlijkheidsstoornissen 
  • Stoornissen op het vlak van lichaamsbeleving van fysieke of psychische oorsprong (zelfbeeld) 
  • Psychomotorische stoornissen als gevolg van een verslaving, trauma, veroudering of ziekte 
  • Verstandelijke, sensorische, motorische of mentale beperkingen 

 

Hoe ga ik concreet te werk als psychomotorisch therapeut?

  • Je kennis van de menselijke anatomie;
  • Je kennis van aandoeningen van het lichaam;
  • Je psychologisch inzicht;
  • Daarnaast stel je een psychomotorisch bilan op;
  • Je bepaalt welke behandeling aangewezen is;
  • Je stelt een programma samen met activiteiten en te ontwikkelen vaardigheden;
  • Je observeert de patiënt en evalueert de evolutie;
  • Je stuurt de behandeling indien nodig bij;
  • Je staat in voor individuele en/of collectieve behandelingen/begeleiding;
  • Je schept gunstige relationele en temporele omstandigheden in een veilige omgeving;
  • Je waakt over de veiligheid van de patiënt;
  • Je analyseert en stuurt de werkmethodes bij;
  • Je werkt samen met een multidisciplinair team;
  • Je communiceert met de begunstigden en de personen in hun omgeving;
  • Je stelt verslagen op;
  • Je houdt de dossiers van de opgevolgde personen up-to-date;
  • Je respecteert de deontologische code en beroepsethiek;
  • Je schaaft je kennis regelmatig bij.

Over welke persoonlijke eigenschappen moet ik beschikken?

  • Je bent open-minded;
  • Je bent creatief;
  • Je bent opmerkzaam;
  • Je bent rustig en beheerst;
  • Je bent geduldig en zachtaardig;
  • Je bent dynamisch en creatief;
  • Je past je gemakkelijk aan;
  • Je kunt autonoom werken;
  • Je neemt initiatief;
  • Je beschikt over een goede fysieke gezondheid.

Opleiding

Om deze boeiende job uit te oefenen, moet je houder zijn van een bachelordiploma Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie, waarna je een specialisatiemaster kunt volgen. Het gaat om een academische opleiding aan de universiteit, waarin je onder meer kennismaakt met de basisprincipes van de psychomotoriek. In België bieden verschillende universiteiten deze opleiding aan. De bacheloropleiding stemt overeen met de vereisten in niveau 6 van het Europees Kwalificatiekader (EKK). De opleiding kadert binnen de paramedische sector, en meer bepaald de Bewegings- en Revalidatiewetenschappen, net zoals de opleidingen tot ergotherapeut of kinesitherapeut. 

Je krijgt in de bachelor een basispakket wetenschappelijke en biomedische vakken voorgeschoteld (waaronder anatomie en biologie), naast humane wetenschappen (psychologie, pedagogie, sociologie), bewegingsleer, aangevuld met stages die je meer inzicht kunnen bieden in de psychomotoriek. 

Na je bacheloropleiding (180 studiepunten) kies je in de masterfase (120 studiepunten) een specialisatie. Het is echter zo dat het beroep van psychomotorisch therapeut de laatste jaren voor enige polemiek zorgt. Waarom precies? Wel, omdat gewezen federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block heeft beslist het beroep van psychomotorisch therapeut niet te erkennen als paramedisch beroep. Bijgevolg mag je als psychomotorisch therapeut geen therapeutische handelingen stellen. 

Je kunt daarnaast als paramedisch of sociaal psychopedagoog een opleiding psychomotoriek volgen. In dat geval gaat het om een opleiding binnen het pedagogische vakgebied. Let wel: hier gaat het niet om een job als psychomotorisch therapeut, maar om een kwalificatie psychomotoriek ter aanvulling van de initiële beroepstitel. 

Carrièremogelijkheden

Je kunt als psychomotorisch therapeut als werknemer aan de slag bij een psycho-medisch-sociale dienst, of als zelfstandige. Als werknemer ga je vooral overdag te werk, aangezien de job een nauwe samenwerking vereist met artsen, psychologen, kinesitherapeuten, verpleegkundigen, kinderverzorgers en opvoeders, met het oog op een goede behandeling en opvolging van de begunstigde. 

Als zelfstandige bepaal je zelf wanneer je precies werkt. Je inkomen hangt dan namelijk af van de patiënten die je behandelt en wanneer je dat doet. Je staat zelf in voor het contact met de centra en instellingen die jouw willen inschakelen. 

Hoeveel verdien ik als psychomotorisch therapeut? 

Volgens de loonwijzer.be bedraagt het gemiddelde brutomaandloon van een beginnend psychomotorisch therapeut 2.573 euro. 

En hoe zit het met de mogelijke loopbaanevolutie? 

Met je diploma op zak kun je aan de slag in uiteenlopende activiteitengebieden, als zelfstandige of in dienstverband in een school, zorginstelling, opvang- of welzijnsvoorziening. Er liggen nog nog andere wegen voor je open. Je kunt werken in: 

  • Een opvangvoorziening voor jonge kinderen 
  • Een kinderopvang 
  • Buitenschoolse opvang 
  • Een opvangtehuis voor vrouwen met kinderen 
  • Consultatiebureaus van Kind en Gezin 
  • Psycho-medisch-sociale centra 
  • Diensten en centra voor geestelijke gezondheid 
  • Medische huizen 
  • Opvangvoorzieningen voor personen met een handicap 
  • Medische centra en ziekenhuizen (neonatologie, pediatrie, neurologie, psychiatrie, traumatologie, revalidatie, geriatrie, palliatieve zorgen) 
  • Centra voor functionele revalidatie 
  • Rusthuizen of woon-zorgcentra 
  • De jeugdwerking of -zorg 
  • Het gespecialiseerde onderwijs 
  • Het gewone basis- of secundaire onderwijs 
  • In privépraktijken 
  • Opvangvoorzieningen voor gezinnen 
  • In buurthuizen 
  • In voorzieningen voor animatie en ontspanning 

Podcast (in het Frans)

Massimo is psychomotorisch therapeut in een centrum voor dove kinderen met een psychopathologie. Hun mentale stoornis staat hun algemene ontwikkeling in de weg. Massimo helpt hen om lichaam en geest op dezelfde golflengte te krijgen.

In deze aflevering belicht Massimo de vele aspecten van de psychomotoriek en hoe biologische, mechanische, fysieke en emotionele functies van het lichaam tegelijk worden benaderd.

Gastouder, voorzitter van de vereniging van Franstalige psychomotorisch therapeuten in België, pleitbezorger voor de erkenning van zijn vak, docent aan verscheidene scholen … Massimo uit Charleroi is een manusje-van-alles.

Een fascinerend en openhartig gesprek.

Bekijk de video